پترولوژی سنگ‎های آذرین نفوذی منطقه بزین، جنوب زنجان

چکیده منطقه مورد مطالعه در70 کیلومتری جنوب شهر زنجان و در محدوده طول های جغرافیایی ?10°48 تا ?20°48 شرقی و در محدوده عرض های جغرافیایی ? 13° 36 تا ? 20° 36 شمالی قرار دارد. توده مورد مطالعه به سن احتمالی ترشیاری با مساحت حدود 6 کیلومتر مربع روی کمربند آتشفشانی ارومیه-دختر قرار گرفته و در سنگ های فیلیتی و آهک های کم دگرگون شده کرتاسه نفوذ کرده است. این منطقه از نظر تقسیمات زمین شناسی و ساختاری ایران بخشی از زون پهنه مرکزی را تشکیل می دهد. با توجه به مطالعات صحرایی و پتروگرافی ترکیب توده نفوذی مورد مطالعه گابرو و دیوریت می باشد. کانی های تشکیل دهنده این سنگ ها عمدتاً شامل پلاژیوکلاز و کانی های فرومنیزین نظیر پیروکسن، بیوتیت و آمفیبول و مقادیری کانی های اپک است. کانی های ثانویه مانند کلسیت، کلریت، اکسیدهای آهن و کانی های گروه اپیدوت که نتیجه فرآیندهای سریسیتی و سوسوریتی شدن پلاژیوکلازها می باشند، نیز مشاهده می گردند. از کانی های فرعی موجود در سنگ های مورد مطالعه می توان به اسفن، آپاتیت و اکسیدهای آهن و تیتانیم و زیرکن اشاره نمود. سنگ های نفوذی منطقه به لحاظ مطالعات پتروگرافی تنوع ساختی و بافتی زیادی ندارند. بافت اینترگرانولار بافت غالب در سنگ های منطقه می باشد. بر اساس مطالعات ژئوشیمیایی، توده نفوذی مورد مطالعه دارای ماهیت تولئیتی بوده و محیط ژئوتکتونیک آن فرورانش می باشد. با توجه به روندهای زیگزاک در الگوی اسپایدر دیاگرام سنگ های مورد مطالعه، آنومالی منفی hfse، آنومالی مثبت lile و آنومالی منفی nb که از مشخصات ماگماهای مرتبط با محیط‎های فرورانش است، چنین به نظر می رسد که توده گابرویی بزین در یک محیط حاشیه فعال قاره ایجاد شده است. نمودارهای تفکیک محیط تکتونیکی نیز محیط قوس قاره ای را برای توده مورد مطالعه تایید می نماید.